İnsan tarafından atmosfere verilen gazların sera etkisi yaratması sonucunda, dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma denir.
İklim sisteminde vazgeçilmez bir yere sahip olan sera gazları, güneş ve yer radyasyonunu tutarak, atmosferin ısı dengesini sağlıyorlar.
Sera gazlarının bulunmaması durumunda yeryüzünün sıcaklığının bugüne göre 309C daha soğuk olacağı hesaplanmıştır. Sera etkisinin artması, troposferin ısınmasında, stratosferin de soğumasında en önemli etken olarak gösterilmektedir.
(Keskin,2011)
Dünya yüzeyindeki sıcaklık başlıca 4 faktörle tayin edilir;
-Dünyanın aldığı güneş ışığı miktarı
-Dünyanın yansıttığı güneş ışığı miktarı
-Sıcaklığın atmosfer tarafından tutulması
-Su buharının evaporasyonu ve yoğunlaşması
Şeklinde sıralanır.
Küresel ısınmanın en önemli nedeni sera gazlar (CO2,CH4,N20) salımlarıdır(emisyon). Bunlardan, özellikle CO2 salımı önemlidir. Atmosferdeki CO2 birikimleri, 1750 yılından beri yaklaşık % 30 oranında artmıştır. Endüstriyel dönemden önce yaklaşık 280 ppmv, 1999'da 370 ppmv olan CO2 birikiminin 21. yüzyılın sonuna dek 700 ppmv'ye ulaşacağı öngörülmektedir.(Kanber ve diğ. ,2007)
Atmosferik CO2'in artmasına, anılan gazın antropojenik salımları neden olmuştur. Salımların, yaklaşık, % 75'i fosil yakıtların kullanılması sonucunda ortaya çıkmıştır (IPCC, 1996).
İnsan etkinlikleri sonucu oluşan ve atmosfere verilen sera gazı birikimlerindeki artışlar, yerküre'nin uzun dalgalı ışınım yoluyla soğuma etkinliğini zayıflatmakta ve onun pozitif ışınımsal zorlama ile daha fazla ısınmasına neden olmaktadır. Atmosferin enerji dengesine yapılan bu olumlu (pozitif) katkı, sera etkisi olarak adlandırılır.
Olay, yerküre atmosferindeki doğal sera gazları yardımıyla yüz milyonlarca yıldan beri çalışmakta olan bir etkinin, doğal sera etkisinin kuvvetlenmesi anlamını taşımaktadır. Artan sera etkisinden kaynaklanan küresel ısınmanın büyüklüğü, her sera gazının artış miktarına, gazların ışınımsal özelliklerine, atmosferik yaşam sürelerine ve öteki sera gazlarının birikimlerine bağlıdır. (Kanber ve diğ. , 2007)
Yazar: Cihan YEŞİL / Çevre Yüksek Mühendisi - İnşaaat Teknikeri
Mavi Bayrak Yerel Sorumlusu