solar storage banner
nextgen banner

rielli temmuz banner

nextgen banner

Uzaydaki Atıklarla Başa Çıkmak Mümkün Mü?

uzaydaki atiklarla basa cikmak mumkun mu
Dünya nüfusunun artması, dünya dışındaki gezegenlerde yaşam ve evrenin keşfine dair merak duygusu insanlığı uzay yolculuklarına yönlendirdi.

1957 yılında ilk yapay uydu olan Sputnik ile birlikte uzaya yolculuk başladı. Spunik’ten günümüze kadar yaklaşık 6.000 uydu uzaya gönderildi. Ancak bu uyduların sadece 1000’e yakını şu an hizmet vermeye devam etmektedir. (bilimgenc.tubitak.gov.tr)

Yaşam döngüsünde olduğu gibi uzayda da kullanılan araçlar/ürünler belli bir süre sonra kullanım ömürlerini tamamlamaktadır. Kullanım ömrünü tamamlayan uydular, uzay araçlarını taşıyan roket kalıntıları, radyoaktif maddeler, bataryalar, fırlatmadan sonra uzay aracından ayrılan bileşenler ve uzay mürettebatının kullanım dışı malzemeleri uzay atıklarını /çöplerini oluşturmaktadır.  Avrupa Uzay Ajansı'na göre yaklaşık 9 bin 200 ton uzay atığı/çöpü olduğu belirtilmektedir. (www.indyturk.com)

Dünyaya 500 kilometre uzaklık bulunan bu atıkların dünyaya her 3 yılda 100 kilometre yaklaştığı bilinmektedir.(Tekeli: 1994/317) Güneş panelleri gibi büyük parçalar atmosferde tamamen yanarken, titanyum ve çelik gibi sert maddeler ısıya dayanıp dünyanın yüzeyine çarpmaktadır. Örneğin; Güney Atlanta’ya düşen Kosmos 9’ daki uranyum çevreyi halen kirletmeye devam etmektedir.

uzay atiklari 1

Bu durumun yanı sıra atıklar yanarak yok olmakta ya da Dünyanın etrafında hareket etmektedir.  Dünya’nın etrafında hareket eden farklı büyüklerde milyonlarca parçacık olduğu bilinmektedir. Bu parçacıkların hızı saatte 30.000 km’ye ulaşabildiği için çok küçük parçacıklar bile uzay araçlarına büyük zararlar verebilmektedir. (bilimgenc.tubitak.gov.tr) Uzayda ömrünü tamamlamış uyduların enkazının sebep olduğu çarpışmalar meydana gelmektedir. Bu tür çarpışmaların uzaydaki atık oluşumunun engellenmemesi ile birlikte daha da artacağı gözlenmektedir.

Tüm bu sorunlara bağlı olarak gelecekte uzay projeleri ve araştırmalarının tehlikeye girmemesi için uzay atıklarını/çöplerinin temizlenmesi gerekmektedir. Bu hususta farklı projeler yapılmaktadır. Temizlik için geliştirilen projelerin bir kısmı, çöpü robotik kollarla toplamayı hedeflerken, bazıları ise büyük ağlarla yakalamayı planlamaktadır. Ayrıca ESA mühendisleri atmosfere girişte kendini yok edebilecek uydular tasarlamaya çalışmaktadır.

İnsan kaynaklı atıklar yeryüzünde olduğu gibi uzayda da sorun oluşturmaya devam etmektedir.

 

Yazar: Ömür TEMİZEL  / Çevre Mühendisi

 

Bizleri desteklemek ve tüm güncel gelişmelerden haberdar olmak için bizi sosyal medyada takip ediniz...
sosyal medya facebooksosyal medya instagramsosyal medya linkedin


sosyal medya twitter
sosyal medya telegramsosyal yousosyal meyda bip

Pin It

Destekleyenler

Welcome in the demo