Küresel ısınmanın toprak ve bitkiler üzerine önemli oranda olumsuz etkileri vardır.
Küresel ısınma yeryüzünde birçok alanda olduğu gibi bitkiler ve topraklar üzerinde de kaçınılmaz düzeyde olumsuz etkileri vardır. Isınmaya bağlı iklim değişikliği, kuraklık, erozyon, çölleşme, salgın hastalıklar, tarım zararlıları, doğal dengenin bozulması nedeniyle vahşi yaşam türleri ile birlikte insan sağlığının bozulmasıyla, sosyal ekonomik sektörleri ve ekolojik sistemleri doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyerek önemli sonuçlara yol açacağı tahmin edilmektedir (Anonim,2001a,2002).
Denizlerdeki yükselme kıyı ekosistemlerinde büyük değişiklikler yaratacak, denizlere yakın alçak düzlüklerde yeni bataklıklar meydana gelecektir.
Denizlerin karalar üzerinde ilerlemesi ile oluşacak arazi kayıplarının yanında kıyı erozyonlarında da artışlar görülecektir. Bu olumsuz etkilerin zorunlu göçlere ve tarım alanlarında azalmalara neden olacağı düşünüldüğünde oluşacak tehlikenin farkına varılmasının önemi bir kez daha göz önüne serilmektedir (Tunç ve ark. 2007).
Toprak; içerisinde bulundurduğu mineral ve organik maddelerin karışımından oluşan bitkiler canlılar ve mikroorganizmalar için besin kaynağı olan bir yapıdır. Topraktaki anormal değişmeler direkt olarak topraktaki canlılara ve dolaylı olarak ta insanlara kadar uzanan etkileri vardır. Ekonomik anlamda düşünüldüğünde ise verimli toprakların azalması neticesinde büyük bir kayıp söz konusu olacaktır ve buda ülke ekonomilerine ek bir yük getirecektir.
Bilinçsiz su tüketimine birde iklim değişikliği eklenince kullanılabilir toprak alanlarında verim hızla azalmakta ve buna paralel olarak ürün kalitesinde düşme gözlenecektir. İnsan kaynaklı zararları minimum seviyeye indirmek için gerekli bilgilendirmeler ve önlemler; geçim kaynağı tarıma dayalı olan insanlarımıza kadar ulaştırılmalıdır.
Küresel ısınmanın sonucu olumsuz etkilenen en önemli yapılardan biride topraktır. Küresel ısınmanın toprak üzerine başlıca olumsuz etkileri;
Su seviyelerinin yükselmesi ve deniz seviyesindeki yerleşim alanlarında
Bulunan kullanılabilir arazilerin yok olması
Aşırı yağışların verimli arazilere olumsuz etki yapması ve erozyonlara neden
olması
Mikroorganizma faaliyetleri atış gösterecek (genellikle bakteriler) buna bağlı olarak organik maddenin mineralizasyonu artması,
Güneşin kavurucu sıcağı altında topraktaki verimliliğin düşmesi
Topraktaki azot miktarında azalma meydana gelmesi
Toprakta tuz oranında artış meydana gelmesi
Topraktaki ph miktarındaki değişme
Tarımsal ürün potansiyelindeki değişme
Tarımsal ürünlerdeki zararlıların ve hastalıkların artışı
Topraktaki kil minerallerinde artış gözlenmesi
Yaz kuraklığının şiddetli artışı ve buna bağlı olarak çölleşme süreci
Yağışların azalması ile sulamanın azalması ve buna bağlı olarak evaporasyon ve transpirasyon olaylarının artması ve topraktaki tuzlulaşma sürecindeki artış
Sıcaklık artışıyla toprakta meydana gelen kimyasal olayların hızının artması; Verimli arazilerin azalması ekonomik olarak ülkelerin ekonomilerinde sarsılmalara, yaşam kalitelerinde düşmeye, organik besinlerin azalmasıyla birlikte beslenme kalitelerinde düşüşe yol açacaktır.
Toprak insan hayvan bitkiler için çok önemli role sahiptir. Toprağın iklim değişikliğinden göreceği zararlar bununla bağlantılı tüm canlılarda etkisini ciddi anlamda gösterecektir. (Orhan,2012)
Yazar: Cihan YEŞİL / Çevre Yüksek Mühendisi - İnşaaat Teknikeri
Mavi Bayrak Yerel Sorumlusu
