Sürdürülebilir Tekstil ve Markalar İçin Önemi

Sürdürülebilir Tekstil Geleceğin Kendisidir…

Dünya nüfusunda meydana gelen artış, sosyal faktörler ve küresel etkenler, tüketimin hızla artmasıyla birlikte doğal ekosistemin bozulmasına ve doğal kaynakların bilinçsizce kullanılmasına yol açmıştır.

Yerleşme ve tüketme alışkanlıklarımızın yarattığı sorunlar tüm dünyanın ortak problemlerinden biri haline geldi. Küresel ısınma, çevre kirliliği, yok olan yaşam alanları, kimliksizleşen yerleşmeler ve sağlıksız toplumlar günümüz toplum sorunlarının başını çekmekte.

Tüketim, çevreye verilen zarar, kentleşme kavramlar kolayca durdurulabilecek alışkanlıklardan değil. Ancak durdurmazsak bile zararı en aza indirmenin çeşitli yolları var. Nedir bu yollar diye soracak olursak ise, cevap; “sürdürülebilirlik” kavramında.

Sürdürülebilirlik denildiğinde akla ilk olarak çevrenin korunması geliyor. Evet, sürdürülebilirliğin en önemli ve kilit noktası doğal çevrenin korunması fakat sadece bununla sınırlı bir kavram değil.

Dolayısıyla sürdürülebilirlik tanımı yapılırken çevreyi koruma ile arasındaki ayrımı göz ardı etmemek gerekiyor. Çevre korumada "doğa" merkeze alınırken; sürdürülebilirlik söz konusu olduğunda işin içine sosyal uygunluk ve ekonomik etkenler de giriyor.

Yani sürdürülebilirlik; özünde doğal kaynakların gelecek kuşaklara aktarılmasını amaçlıyor.

Dünyanın en eski ve en büyük sektörlerinden biri olan tekstil sektöründe tüketim döngüsü çok hızlı hale gelmiştir. Küresel karbon emisyonunun %10’u tekstil endüstrisine aittir ve dünyayı, çevreyi kirleten aynı zamanda en çok su tüketiminde bulunan ikinci sektördür.

Üreticiler ise ucuza ürettikleri düşük kaliteli ürünleri daha fazla pazara sunmuşlardır ve daha ucuza üretebilmek içinde ucuz işgücü arayışına girerek sosyal ve çevresel faktörleri göz ardı etmişlerdir.

Bütün bu veriler göz önünde bulundurulduğunda sürdürülebilir tekstil kavramının önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır.

Sürdürülebilir tekstil geleceğin kendisidir.

Sürdürülebilir tekstilin amacı; tekstil üretimini ve hazır giyimi yavaşlatmak değil, aksine daha sürdürülebilir bir üretim zinciri planı ile üretim kaynaklarının etkin kullanımının sağlanmasıdır.

Tüketicilerin sürdürülebilir gelecek bilincinin artması ile ise, üreticileri duyarlılıkla gelen tercih ya da zorunluluk ile bu alanda çalışmalar yapmaya itmiştir.

Bu doğrultuda günümüzde markalar artık giderek sürdürülebilirliğe önem vermekte ve yatırımlarınıda bu doğrultuda yapmaktadırlar.

Başta H&M, Inditex, Gap, M&S, S.Oliver, Levis, Adidas ve Nike gibi ismi bilinen markalar olmak üzere, çoğu 2021 itibari ile alımlarının % 50’sini, 2023 ve 2025 itibari ile de %100’ünü sürdürülebilir materyallerden temin edeceğini deklare ettiler.

Bu materyallerin türlerini recycle, organic, bettercotton, eco vera, tencel, repreve, lenzing viskon gibi sıralayabiliriz.

Sürdürülebilirlik ile ilgili çalışmalar yapan markalar, üretim zinciri ile ilgili yaptıkları uygulamalar kapsamında, üretim bandının tamamında çevresel ve sosyal denetimlerden geçmiş onaylı tedarikçilerden oluşması için tüm alt tedarikçilerden imzalı onay metni aldılar. Satın aldıkları hammadde ve ürünlerin tamamını, gerek kendi tarafından, gerekse üçüncü taraf denetim firmaları aracılığıyla, 6 aylık periyotlar halinde haberli/habersiz denetimler gerçekleştirdiler. Sosyal uygunluk ve çevre kapsamında yapılan bu denetimler ile tedarikçileri sürekli geliştirmiş olmakla birlikte, sürdürülebilir üretimin aksamaması adınada süreç takibinde bulunmuş oldular.

Markaların sürdürülebilirlik ve izlenebilirlik ile ilgili çalışmalarındaki yöntem ve kurallardan örneklemeler yapacak olursak;

Zara, 2025 yılından itibaren satışa koyacağı tüm kıyafetlerin 'sürdürülebilir' olacağı sözünü verdi.

Bu kapsamda bugün, JOIN LIFE adı altında özel üretimler yapmaktadır.

Join life üretimi yapabilmek için başlıca maddeler aşağıdaki gibidir.

Üretim zincirindeki tüm işletmeler inditex onaylı olup, A yada B kategorisinde olmalıdır.

Üretilecek ürünün içinde en az bir sürdürülebilir materyal olmak zorundadır.

Üretim yapacak işletmelerin tamamının grs, gots, bettercotton sertifikaları olmak zorundadır.

H&M’ in ise sürdürülebilirlik ile ilgili farklı birkaç çalışması bulunmaktadır.

H&M firmasının hedef olarak; 2030 yılına kadar tüm ürünlerinin geri dönüştürülmüş veya diğer sürdürülebilir kaynaklardan elde edilmiş materyaller kullanarak üretilmesi taahüdünü verdi.

Hali hazırda 2021 itibari ile alımlarının %50’si organik pamuk, Tensel ve geri dönüştürülmüş polyester gibi sürdürülebilir kaynaklardan elde edilmiş materyaller kullanmaktadır.

H&M üretimleri gerek kendi oluşturduğu web portalı, gerekse higg index portalından (çevre ve sosyal modül) birerbirde takip etmekle birlikte, tedarikçilerini tıer-1-2-3-4 olarak ayırmakta ve her bir tıer’ını kendi içinde denetim ve eğitim ile sorumlu tutmaktadır.

Markalar üretim aşamalarının tamamında sürdürülebilirlik ve izlenebilirlik sağlanması adına alımlarını sertifikalı olarak yapmaktadır.

Başlıca sertifikalar şu şekildedir.

Global Recycled Standard (GRS)

Global Recycled Standard, en az 20% ve üzeri geri dönüştürülmüş materyal içeren tüm ürünleri kapsamaktadır.

Recycled Claim Standard (RCS)

Recylced Claim Standard, en az %5 Geri Dönüştürülmüş Materyal içeren herhangi bir ürün için kullanılmaktadır.

Global Organic Standard (GOTS)

Bu standart en az 70%’i sertifikalı organik doğal elyaftan üretilmiş tüm tekstil ürünlerinin üretimini, işlenmesini, ambalajlanmasını, etiketlenmesini, ticaretini ve dağıtımını kapsamaktadır.

Organic Content Standard (OCS)

Bu standart en az 5%’i sertifikalı organik doğal elyaftan üretilmiş tüm tekstil ürünlerinin üretimini, işlenmesini, ambalajlanmasını, etiketlenmesini, ticaretini ve dağıtımını kapsamaktadır.

Better Cotton (BCI)

Pamuk yetiştirilen bölgelerde ekonomik kalkınmayı arttırmak ve tarım faaliyetinin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmayı hedefleyen better cotton güvenilirlik programı, kendi sisteminin kritik bir parçasıdır. Çiftçilerin better cotton üretme ve satma yeterliliklerini değerlendirmek açısından merkezi bir mekanizma görevi gören bu sistem, çiftçiler tarafından süreklilik içeren bir öğrenme, gelişme ve izlenebilirlik döngüsü sunmaktadır.

Ek olarak;