rielli kasim banner 1

solarex 400x85

solar storage banner

nextgen banner

Doğadaki Ayak İzlerimiz

dogadaki ayak izlerimiz
Dünyada yaşam sürdüğümüz süre boyunca her gerçekleştirdiğimiz eylem sonucu doğaya birtakım izler bırakırız.

dogadaki ayak izlerimiz 1Örneğin satın aldığımız bir ürün ya da gönderdiğimiz bir mesaj . Maalesef bunları yaptığımızda sadece satın almış ya da mesajı göndermiş olmuyoruz, çokça su tüketip karbondioksit salınımına da sebep oluyoruz. Normal şartlar altında dünya bunları tolere edebilir. Ama artık günümüz şartlarında dünya bazı ayak izlerimizi ( su, karbon, ekolojik, dijital ) artık tolere edememekte ve bu ayak izlerimiz doğada uzun süreler boyu kalmakta.

dogadaki ayak izlerimiz 2

 

1)Su Ayak İzi : “Su Ayak İzi” kavramı, ilk kez 2002 yılında UNESCO-IHE'de1 Arjen Hoekstra tarafından ortaya koyulmuştur. Su ayak izi tatlı su kullanımının bir göstergesidir. Yalnızca üretici veya tüketici olarak direkt kullandığımız suyu değil aynı zamanda dolaylı yollardan tükettiğimiz su kullanımının da toplamıdır. Su Ayak İzi hesabında tek önemli nokta kullanılan suyun miktarı değildir, nerede ve ne zaman kullanıldığı da önemlidir. Bu sebeple  mavi, yeşil ve gri olmak üzere 3 alt başlığa ayrılmıştır.

Mavi su ayak izi :  Bir malı üretmek ( üretim prosesleri )  için ihtiyaç duyulan yüzey ve yeraltı tatlı su kaynaklarının toplam hacmi için kullanılan terimdir.

Yeşil su ayak izi : Tarım, orman, prosesler boyunca kullanılan yağmur suyudur.

Gri su ayak izi : Üretimler boyunca ve evsel olarak kirlenen/ kirletilen suyu ifade eder.

Bazı değerlere bakılırsa;

1 bardak süt (250ml) : 22L su

1kg çikolata : 17196 L su

1 fincan kahve : 130L su

1 pamuklu t-shirt : 2500L su

Su ayak izini ortadan kaldırmak mümkün değil. Ama yapılacak bazı değişiklikler ile azaltılabilir.

Bitkisel temelli ve mevsiminde beslenmeye biraz daha yönelmek, ikinci el kullanmak, bulaşıkları sudan geçirmemek, duş sürelerini kısa tutmak, muslukları gereğinden fazla açık tutmamak, sebzeleri bir kapta yıkayıp daha sonra o su ile bitkileri sulamak.. Bu liste uzar gider.

2)Karbon Ayak İzi : Karbon ayak izi, birim karbondioksit cinsinden ölçülen, insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın ölçüsüdür. Karbondioksit ise en önemli sera gazıdır. Karbon ayak izi iki ana parçadan oluşur.

Birincil (doğrudan) C ayak izi : evsel enerji tüketimi ve ulaşım dahil olmak üzere fosil yakıtların yakılmasından ortaya çıkan emisyonların ölçüsüdür.

İkincil ( dolaylı ) C ayak izi : kullanılan ürünlerin tüm yaşam döngüsünden bu ürünlerin imalatı ve en sonunda bozulmalarıyla ilgili olan emisyonların ölçüsüdür.

Her birey yaşadığı, sahip olduğu hayat şartlarına göre farklı miktarlarda karbon salınımına neden olur. Fakat karbon salınımında en büyük etkisi olanlar şunlardır: enerji tüketimindeki artış, yenilenemez enerji kaynakları kullanımı, sanayileşme, hayvancılık ve antropojenik ( insan kaynaklı ) faaliyetler. Türkiye nüfusunun yıllık ortalama kişi başına karbon ayak izi 4.1 tondur.

Neler yapılabilir ?

Ulaşım için mümkün olduğunca toplu taşıma yada bisiklet kullanmak, Evlere ısı yalıtımı yaptırmak , Elektronik cihazları kullanılmayan zamanlarda fişten çekmek,  Bitkisel ve mevsiminde beslenmek, Satın alınması gereken ürünleri mümkün olan en yakın yerden temin etmek , Kompost yapmak, vb. Ve sebep olunan karbon salınımını sıfırlamak için fidan dikmek.

dogadaki ayak izlerimiz 33)Ekolojik Ayak İzi: Ekolojik ayak izi, insan faaliyetleri sonucu bozulan ekosistem dengelerini hesaplamak ve ekosisteme geri kazandırılması gereken miktarı belirleyebilmek için geliştirilmiş bir yöntemdir. Bir diğer deyişle ,insanların hem doğadan talep ettikleri kaynaklar hem de doğal dengeyi bozmaları karşısında, sürdürülebilir bir gelecek için gerekecek “dünya sayısı” nı hesaplar. Yaşam boyu yapılan tüm tercihler ekolojik ayak izi hesaplanırken kullanılır.
Doğal kaynakların arzı ,doğal sermaye ya da bölgenin doğal kaynaklarını üretme kapasitesi: “biyolojik kapasite”, doğa üzerindeki talep ise “Ekolojik Ayak İzi” adlandırılmaktadır ve hesaplamalarda da bunlar kullanılmaktadır. kHa ( küresel hektar ) ile ifade edilir.

Bir tam dünyanın ne zamanda tüketildiğini ifade eden ‘ Limit Aşım Günü ‘ hesaplamak için ise ekolojik ayak izi – biyolojik kapasite yapılır. Fark sıfırdan büyük ise 1 tam dünyayı tüketiyoruz demektir. Limit aşım günü 1970’ den beri hesaplanmakta.

Ekolojik ayak izinin azaltılması için daha atıksız bir hayat düzenine geçmek gerekmektedir.

dogadaki ayak izlerimiz 4

4)Dijital Karbon Ayak İzi: Dijital ayak izi, en basit tanımıyla, internet üzerinden yaptığınız her şeyin, atılan her adımın kaydedilmesi. Yani örnek vermek gerekirse arama motorunda aratılan bir kelime, gönderilen bir mail, izlenilen video, indirilen resim, girilen web sitesi gibi her şey dijital ayak izini oluşturuyor. Bu kadar küçük şeyden ne olur ki demeden önce izlenilen Youtube videolarını, dizileri, dinlenilen müzikleri, asla elden düşmeyen telefonları bir düşünmek gerek . Örneğin fotoğraf içeren bir web sitesine girildiğinde 0,3 gram CO2 salınıyor ya da bir e-posta ile yaklaşık 4  gram CO2 salınıyor.  İnternet soyut bir kavram gibi dursa da arka planda çok devasa enerji harcamaları var.

dogadaki ayak izlerimiz 5

Nereden başlayacağını bilemeyenlere bir öneri; arada bir drive’ ınızı boşaltın, ayak iziniz küçülsün. Ve bir de fidan dikin.

 

REFERANSLAR
https://www.bugday.org/blog/dijital-ayak-izi-nedir/
http://climatechange.boun.edu.tr/ekolojik-ayak-izi-nedir/
https://www.semtrio.com/karbon-ayak-izi-nedir
https://sutema.org/kirilgan-dongu/su-ayak-izi.15.aspx

 

Yazar: Merve BALI

 

Bizleri desteklemek ve tüm güncel gelişmelerden haberdar olmak için bizi sosyal medyada takip ediniz...
sosyal medya facebooksosyal medya instagramsosyal medya linkedin


sosyal medya twitter
sosyal medya telegramsosyal yousosyal meyda bip

Pin It

Destekleyenler

Welcome in the demo